Co to jest rak szyjki macicy?
Szyjka macicy to najniżej położona część macicy, skierowana w kierunku pochwy. Rak szyjki macicy (RSM) to nowotwór, który powoduje niekontrolowany rozrost nieprawidłowych komórek w błonie śluzowej szyjki macicy. Przyczyną tej nieprawidłowości są zmiany w DNA komórek, czyli w materiale genetycznym obecnym w jądrach komórkowych. Zmiany genetyczne komórek śluzówki szyjki macicy powodują zmiany w ich wyglądzie i w sposobie ich rozrostu. Zmienione komórki mogą z czasem nabrać cech komórek rakowych. Nowotwór szyjki macicy można podzielić na cztery etapy zaawansowania w zależności od stopnia rozprzestrzenienia się zmian.
W Polsce nowotwory złośliwe szyjki macicy powodują 3,8% zgonów nowotworowych u kobiet. Narodowy Fundusz Zdrowia oferuje raz na 3 lata bezpłatne badania cytologiczne kobietom w wieku 25-59 lat, gdyż w tej grupie wiekowej odnotowuje się najwyższe ryzyko zachorowalności na raka szyjki macicy i zgonu z jego powodu.
Jakie są symptomy raka szyjki macicy?
Symptomy RSM obejmują:
- krwawienie podczas stosunku lub aktywności fizycznej, które może później przejść w krwawienie ciągłe;
- ból w dole brzucha;
- ucisk na przewody moczowe lub ich zamknięcie uniemożliwiające oddawanie moczu i powodujące bóle w okolicy nerek.
Trzeba podkreślić, że te objawy mogą być symptomami wielu innych chorób, niekoniecznie nowotworu, ale w przypadku wystąpienia któregokolwiek z nich zaleca się skonsultowanie z lekarzem.
Jakie są przyczyny raka szyjki macicy?
Przyczyną raka szyjki macicy jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Ma on wiele odmian, ale tylko kilka z nich jest odpowiedzialnych za rozwój RSM. Zmiany, jakie wirus powoduje w komórkach, są często odwracalne, co oznacza, że ustępują, pozostawiając tkankę normalną. Niemniej niektóre zmiany są trwałe i te mogą stać się przyczyną rozwoju nowotworu. Wirus HPV jest przenoszony drogą płciową. Ryzyko zachorowania wzrasta wraz z liczbą partnerów seksualnych, ponieważ wraz z nią zwiększa się prawdopodobieństwo zakażenia. Innym czynnikiem ryzyka jest palenie tytoniu.
Jakie są metody leczenia?
Leczenie RSM zależy od stanu zaawansowania choroby. Na etapie, w którym pojawiają się prekursorowe komórki rakowe (tj. na etapie zmian przednowotworowych), stosuje się procedurę zwaną ‘konizacją szyjki macicy’, która pozwala usunąć zmienione komórki. Jeśli już występują zmiany nowotworowe, przebieg leczenia może być różny. Może ono polegać na zabiegu chirurgicznego usunięcia macicy i sąsiadujących węzłów chłonnych, ale może również obejmować radioterapię i/lub chemioterapię.
RSM jest chorobą śmiertelną i wszelkie objawy, które mogłyby świadczyć o jej wystąpieniu, powinny być niezwłocznie skonsultowane z lekarzem. Im wcześniej choroba zostanie wykryta i im wcześniej jest rozpoczęte leczenie, tym lepsze są długoterminowe rokowania: przeżywalność maleje wraz ze stopniem zaawansowania choroby.
