Choroba zwyrodnieniowa stawów jest schorzeniem reumatycznym, w którym chrząstka i tkanki wokół stawów powoli ulegają degradacji. Natomiast choroba kruchych kości (osteoporoza) to schorzenie, w którym występuje zwiększona łamliwość kości na skutek zachwiania równowagi pomiędzy rozpadem a rozwojem tkanki kostnej w organizmie, co prowadzi do przewagi ilości procesów rozpadu. Z tego powodu kości stają się bardziej podatne na uszkodzenia mechaniczne. Bisfosfoniany, grupa leków stosowana w leczeniu choroby kruchych kości, hamują komórki odpowiedzialne za rozpad tkanki kostnej.
Różni badacze sugerują, że bisfosfoniany mogą mieć również korzystny wpływ na pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów, hamując niszczące działanie komórek w tkance kostnej przylegającej do chrząstki dotkniętych chorobą stawów. Wciąż jednak wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi.
Uśmierzanie bólu w chorobie zwyrodnieniowej stawów
W 2015 roku opublikowano wyniki włoskich badań testujących działanie bisfosfonianów na pacjentach z chorobą zwyrodnieniową stawów kolanowych. Po pięciu tygodniach stosowania leku naukowcy zaobserwowali znaczną poprawę w kilku przypadkach, w tym: złagodzenie bólu, zmniejszenie stopnia nasilenie choroby, zmniejszone zapotrzebowanie na leki przeciwbólowe. Wyniki wcześniejszych badań nad bisfosfonianami były niejednoznaczne. Spośród 13 badań przeprowadzonych przed 2013 rokiem 8 wykazało zmniejszenie poziomu bólu u pacjentów przyjmujących lek, podczas gdy w 2 badaniach odnotowano większą poprawę wśród pacjentów, którym podano placebo.
Z tego powodu naukowcy doszli do wniosku, że nie ma dowodów na uzasadnione stosowanie bisfosfonianów w leczeniu bólu w chorobie zwyrodnieniowej stawów. Niemniej, było wiele różnic w metodyce wspomnianych 13 badań. Dotyczyły one między innymi czasu trwania leczenia, wielkości podawanej dawki czy sposobu podawania leku. Badania nie dostarczały również danych na temat długofalowych skutków stosowania bisfosfonianów. Naukowcy stwierdzili zatem, że potrzebna jest większa liczba badań, aby określić, którzy pacjenci odnoszą korzyści z leczenia bisfosfonianami.
Więcej niż tylko środki przeciwbólowe
Oprócz wpływu bisfosfonianów na ból spowodowany chorobą zwyrodnieniową stawów naukowcy zbadali również wpływ leku na uszkodzoną chrząstkę stawową. Jako oznaki postępowania choroby zwyrodnieniowej stawów przyjęto zwężanie przestrzeni stawowej i poziom uszkodzenia szpiku kostnego – dwa kryteria pomiarowe świadczące o szybszym rozwoju choroby. W 2013 roku okazało się, że po zastosowanym leczeniu – trwającym 2-3 lata – zmniejszał się ból, a także zmniejszało się zwężanie przestrzeni stawowej. Prawdopodobnie najbardziej obiecująca wiadomość pochodzi jednak z belgijskiego badania z 2013 roku, które dotyczyło testu leku na chorobę kruchych kości, określanego jako „ranelinian strontu”; podobnie jak bisfosfoniany hamuje on aktywność komórek niszczących tkankę kostną, ale także aktywuje komórki kościotwórcze.
Naukowcy badali pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego przez okres 3 lat, mierząc zmniejszające się uszkodzenia stawów; za pomocą ranelinianu strontu byli też w stanie zmniejszyć ból stawów i poprawić ich motorykę. Badanie to sugeruje zatem, że lek na chorobę kruchych kości może mieć znaczący wpływ na leczenie pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów, jednak potrzebne są dalsze badania w celu dokładnego określenia jego skuteczności. Daje to więc nadzieję na postęp w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów – pacjenci z tą choroba może nie będą musieli już polegać tylko na środkach przeciwbólowych, ale będą mieli również szanse na zmniejszenie powstałych uszkodzeń.
